Tentoonstelling: Willem Witsen, stille kracht bij Museum Jan Cunen

Stille kracht stapt uit zijn schaduw
Bescheiden en onzeker. Maar ook: vriend voor het leven, multitalent én centrale spil in een netwerk van kunstenaars en schrijvers. Waar tijdgenoten als George Hendrik Breitner en Isaac Israels kozen voor de levendigheid van de stad, zocht Willem Witsen juist verstilling. Zijn beste schilderijen, tekeningen en etsen ademen sfeer en intimiteit. Een eeuw na zijn dood is zijn stemmige oeuvre in de vergetelheid geraakt. De hoogste tijd dat deze stille kracht uit zijn schaduw stapt. 

Veelzijdig kunstenaar
Willem Witsen, stille kracht toont Willem Witsen als een veelzijdig kunstenaar. Hij schildert, fotografeert, etst én schrijft; disciplines die binnen zijn oeuvre nauw met elkaar zijn verbonden. Zijn schilderijen zijn realistisch, met een opvallend vlotte toets; zijn etsen scherp en doorleefd. Ten opzichte van zijn vrienden Israels en Breitner onderscheidt hij zich met bijzondere gezichtspunten en vooral: een stemmige, soms zelfs mysterieuze sfeer. 

Sleutelfiguur binnen kunstenaarsnetwerk
Minstens zo belangrijk in deze tentoonstelling is de kennismaking met Witsen als mens. Hoe wordt hij een sleutelfiguur binnen dit negentiende-eeuwse netwerk van kunstenaars en schrijvers (De Tachtigers) ? Voor schrijver Willem Kloos is Witsen een rots in de branding; zijn vriendschap met kunstenaar George Hendrik Breitner eindigt zelfs in een gedeeld graf. En wat was de (zo vaak onderbelichte) rol van de vrouwen, zoals Anna Witsen en Lucie Broedelet? 

De combinatie van kunst, foto’s en brieven geeft een prachtig beeld van zijn carrière én een uniek inkijkje in zijn persoonlijke leven. Werken uit de vaste collectie van Museum Jan Cunen worden voor deze gelegenheid aangevuld met topstukken uit o.a. het Rijksmuseum, het Kröller-Müller Museum, maar ook het Literatuurmuseum en de Koninklijke Bibliotheek.

Witsen in Oss
Waarom nu en waarom in Museum Jan Cunen? Vanaf de jaren vijftig van de vorige eeuw is in Oss actief ingezet op het verzamelen van negentiende-eeuwse kunst. Dit leidt tot een bijzonder rijke deelverzameling, die het museum op de kaart zet en ook een rol speelt in de nieuwe, veelgeprezen collectie-opstelling Villa Curiossa. Na overzichtstentoonstellingen over o.a. Jan Hendrik Weissenbruch (1999), Willem Roelofs (2007) en de groepstentoonstelling Haagse School x Haagse Nieuwe (2020) is het de hoogste tijd voor een nieuwe, belangrijke ‘negentiende-eeuwer’. En waar kan dat beter dan in de museale villa, uit 1888: dé perfecte setting voor dit laatnegentiende-eeuwse levensverhaal. 

Nico schrijft brieven aan Witsen
Tijdens de tentoonstelling krijgt Willem ook een hedendaagse vriend. Auteur, muzikant en columnist Nico Dijkshoorn schrijft de kunstenaar een tiental brieven, gebaseerd op zijn schilderijen, etsen, vriendschappen én de originele correspondentie. Weet hij dwars door de tijd heen een vriendschap op te bouwen? De brieven zijn te beluisteren als audiotour.

De tentoonstelling 'Willem Witsen, stille kracht' is van zondag 18 februari t/m zondag 16 juni 2024 is te bewonderen bij Museum Jan Cunen.