Pontjesroute Megen-Lith-Oijen

Beschrijving

Startpunt: parkeerterrein aan de Maasdijk nabij 5366 AA, Megen. 

Als je vanaf het parkeerterrein komt (knooppunt 35) loopt de Maasdijk naar links met een bocht weg. Volg niet deze bocht maar rijd het stadje in, richting knooppunt 43, Verlengde Torenstraat. Aan je rechterhand ligt een pleintje met standbeeld van Karel van Brimeu, Graaf van Megen; sla rechtsaf vóór dit pleintje langs, Willem Kippstraat. je verlaat hier tijdelijk de knooppuntroute.

Aan het verlengde van deze straat (Kapelstraat) links aan een zijstraat de molen Désiré uit 1865; hier werd niet alleen koren gemalen, maar ook eikenschors (voor het looien van leer). Even verderop langs de Kapelstraat staat links het kleine straatkapelletje van St. Anna te Drieën uit 1750.

Blijf de Kapelstraat volgen. Buiten het dorp kom je op een samenkomst van vier wegen, met de kapel OLV van de zeven weeën uit 1735; rijd hier min of meer rechtdoor, de Megensedijk op. Je bent nu weer op de knooppuntroute. Aan het eind van de dijk op de T-kruising linksaf, Sluisweg. Aan het eind (knooppunt 14) rechtsaf de brug over, Dorpenweg. Ga bij de rotonde driekwart rond en neem de Ossestraat; ook hier verlaat je weer even de knooppuntroute. Je passeert een bruggetje; even verder aan de rechterzijde een bebost terrein. Direct voorbij dit bos, bij een slagboom, gaat een halfverharde weg scherp rechtsaf; sla deze weg in, Meerdijk. Je bent weer terug op de knooppuntroute.

Ook op de Meerdijk rijd je in feite langs de rivier; alleen gaat het hier om het restant van een oude Maasloop, het Ossermeer. Toen de rivier rond 1300 werd bedijkt kwam de vaste Maasbedding noordelijker te liggen. Onder hertog Jan II van Brabant werden wateren als het Ossermeer door gegraven vaarten (weteringen) verbonden, om zo een aaneengesloten afwateringskanaal, thans de Hertogswetering, te verkrijgen.

Sla waar de Meerdijk weer uitkomt op de weg rechtsaf, Oijenseweg. Vervolgens op de kruising (knooppunt 72) linksaf, Weteringstraat. Neem de tweede weg rechts, Rotsestraat. Sla aan het eind linksaf, Singel. Houd bij de splitsing links aan; bij de volgende splitsing rechts (Pastoor van Weerdtstraat). Steek de drukke verkeersweg over; je komt (knooppunt 07) uit op de dijk. Sla hier linksaf, Lithoijense Dijk. Bij de jachthaven verlaat je de dijk naar links, Osseweg. Steek bij de kruising de drukke weg over en neem vervolgens (bij knooppunt 06) de weg naar rechts, Batterijstraat. Aan het eind hiervan, bij een samenkomst van vier wegen, sla je rechtsaf en direct linksaf, Molenweg.

Neem de tweede weg rechts, Dorpsstraat. Op de kruising linksaf, Langwijkstraat. Houd op de splitsing rechts aan, Molenweg. Deze maakt een bocht naar links en gaat over in de Molenstraat, die weer uitkomt bij het Marktplein; sla hier rechtsaf. Waar de verkeersweg een bocht naar rechts maakt ga je rechtdoor, een licht omhoog hellend straatje in (knooppunt 33). Bovenaan kom je bij de dijk; sla linksaf (Lithse Dijk). Even verderop (bij huisnrs 32/34) gaat een smal paadje naar rechts; sla hier af, je komt op de Veerweg voor je eerste overtochtje.

Aan de overzijde van de Maas rijd je tot de dijk en sla hier (knooppunt 20) rechtsaf, Doorbraakdijk. Deze dijk blijf je volgen tot voorbij het dorp Alphen.

Onderweg passeer je de gesloten standerdmolen Tot Voordeel en Genoegen uit 1798. Even verderop het Dijkmagazijn; op vele plaatsen langs de grote rivieren stonden dit soort gebouwtjes, waarin kruien, schoppen, zandzakken en andere noodmaterialen waren opgeslagen.

Net voorbij knooppunt 26 ligt rechts een kleine jachthaven; houd hier op de splitsing met de vele kinderhoofdjes rechts aan, Nieuwe Schans. Neem (knooppunt 25) de eerste weg rechts, Oijenseveerweg, om weer in Brabant te komen. Aan de overzijde van de Maas volg je de bocht (knooppunt 04) in de Veerstraat en ga je naar links de dijk op, Oijense Benedendijk. Blijf de dijk volgen tot Macharen.

Onderweg, tussen knooppunt 09 en 13, zie je aan je linkerhand het Kasteel van Oijen. Dit werd in 1361 gebouwd door Maria van Brabant (1325-1399), die was getrouwd met Reinoud III van Gelre. Na Maria’s kinderloos overlijden kwamen het kasteel en de heerlijkheid Oijen aan Gelre; Oijen zou pas in 1814 bij Brabant komen. Van het kasteel resteren nog slechts twee bijgebouwen.

In Macharen verlaat je de dijk met een ruime bocht naar rechts, Kerkstraat, en bereikt de rotonde die je vandaag al eerder passeerde. Rijd wederom driekwart rond, Dorpenweg (met fietspad aan de linkerkant); sla voorbij de brug (knooppunt 14) linksaf, Sluisweg.

Blijf voorbij de sluizen rechtdoor rijden, Tienmorgenstraat; je verlaat dus weer even de knooppuntroute. Met een knik naar rechts leidt de Tienmorgenstraat je naar het veer; steek hier weer over naar de Gelderse oever van de Maas; daar pik je de knooppunten weer op. Aan de overzijde bereik je Maasbommel, gelegen aan de uitgang van de Gouden Ham. In de jaren dertig is hier een bocht van de Maas rechtgetrokken; het gebied dat in de ‘binnenbocht’ lag is in de jaren zestig en zeventig grotendeels afgegraven voor de zandwinning. De grote plas die overbleef is nu recreatiegebied.

Op dit punt kun je kiezen voor nóg een overtocht (mits het pontje vaart); de route wordt hierdoor 3,5 kilometer korter. Onmiddellijk na het verlaten van het veer over de Maas zie je rechts een parkeerplaats; aan de rivierzijde ligt de steiger vanwaar het pontje vertrekt. 

Het lijkt logisch om te denken dat het veer over de Maas al lang bestaat en het pontje over de mond van de Gouden Ham nog maar sinds kort. Voor de huidige vaartuigen zelf geldt dat misschien, maar in feite is het huidige veer over de Maas de nieuwkomer. Immers, vóór de kanalisaties van de jaren dertig stroomde de rivier op dit punt niet van (grofweg) Oost naar West, zoals nu, maar van Noord naar Zuid, langs de rand van de huidige Gouden Ham. Op de plaats waar het kleine pontje nu vaart moet al sinds de Middeleeuwen een veer zijn geweest; de stafkaart uit 1836 vermeldt hier het ‘Maasbommelsche Veer – Pont voor 100 man voetvolk’. 

Aan de overzijde kom je op de smalle landtong Langeland (deels met koeien begraasd). Volg het fietspad tot de T-splitsing; sla rechtsaf, en bij de verkeersweg (knooppunt 66) nogmaals rechtsaf. Zie verder hieronder.

Voor de fietsroute rond de Gouden Ham houd je op de splitsing voorbij het veer (knooppunt 28) rechts aan, Bovendijk (grotendeels met vrijliggend fietspad). Het eerste deel van de route leidt langs het recreatiegebied, het tweede deel langs de natuurgebieden van Het Binnenmeer en de Moringerwaarden.

Aan de Gouden Ham liggen ook een aantal hoogwaterbestendige woningen: in totaal 46 huizen (herkenbaar aan de bolle daken) die twee aan twee op een betonnen drijflichaam staan. Wanneer het water extreem stijgt komen deze woningen, geleid door zware stalen palen, mee omhoog.

Even verderop staat rechts de Ronde Molen. Deze is in de eerste helft van de 18e eeuw gebouwd als grondzeiler, dus als molen die vanaf de grond kon worden bediend. Rond 1925 werden de wieken verwijderd omdat ze het verkeer op de dijk hinderden. Bij de restauratie van 2010 werd de molen herbouwd als stellingmolen: de romp werd met 4,7 meter verhoogd en een stelling (de omloop van waaraf de molen nu wordt bediend) aangebracht.

Uiteindelijk kruist de dijk een verkeersweg; sla hier (knooppunt 89) rechtsaf, fietspad langs de Noord-Zuid. Blijf deze volgen voorbij knooppunt 66; je bereikt het laatste veer op deze tocht.

Weer aangekomen in Brabant volg je het fietspad langs de weg; waar dit ophoudt sla je rechtsaf, Maasdijk. Houd op de splitsing rechts aan, de bocht naar rechts brengt je terug bij knooppunt 35, het uitgangspunt.

Horeca onderweg: In Macharen nabij de rotonde een restaurant. In Lithoijen een bakker/terras alsmede het oude gemeentehuis. In Lith meerdere gelegenheden. Voorbij Oijen de bierbrouwerij (knooppunt 13). In Maasbommel het Veerhuis, in Megen meerdere gelegenheden net buiten de route. Openingstijden kunnen variëren.