Dijkwandeling Megen - Oijen via Gelderland

Beschrijving

Startpunt: Het parkeerterrein aan de Maasdijk, 5366 AB Megen. Let op: neem geld mee voor de overtocht met de pont. 

Sla vanaf de parkeerplaats (knooppunt 54) linksaf. Aan de rand van het stadje, vlak voor het veldje met de kanonnen (knooppunt 06), sla je linksaf het bakstenen voetpad in. Voorbij de sportvelden loopt dit voetpad (vanaf knooppunt 51) weer langs de dijkweg. Blijf het voetpad volgen tot waar (knooppunt 05) het uitkomt op de weg. Direct daarna sla je rechtsaf en verlaat de dijk, Maasbommelse Veerweg. Steek met het veer over naar Maasbommel.

Aan de overzijde sla je op de driesprong linksaf; houd het plantsoentje dus aan je rechterhand. Blijf de dijk ca. 5 km volgen tot de zijweg naar het veer op Oijen. Sla hier linksaf om weer over te steken naar de linkeroever. 

Onderweg passeer je een aantal rijksmonumenten. Allereerst aan de linkerzijde een imposant herenhuis uit ca. 1800, met acht hardstenen stoeppalen met kettingen. Even verderop het Protestantse Waterstaatskerkje uit 1842. Dergelijk kerkjes werden rond het midden van de 19e eeuw gebouwd onder toezicht van de ingenieurs van het Ministerie van Waterstaat; er was echter niet, zoals wel eens wordt gedacht, een voorgeschreven ‘eenheidsstijl’.

Vervolgens rechts de St. Lambertuskerk, een neogotische kerk, ingewijd in 1869. Opmerkelijk is dat de kerk Noord-Zuid is georiënteerd, en niet, zoals gebruikelijker, Oost-West. De 45 meter hoge toren staat dus aan de zuidzijde van de kerk en niet aan de westzijde. Even verderop aan de rivierzijde van de dijk zie je nog een T-boerderij met aangebouwde varkensschuur. Het gebouw uit 1870 is niet meer als zodanig in gebruik, maar het bedrijfsgedeelte verkeert toch nog vrijwel in originele staat.

Langs de rivier zie je op regelmatige afstand bomen staan; dit zijn de z.g. bakenbomen, geplant in de jaren dertig. In de tijd vóór radar en GPS wezen zij de schipper de vaargeul, ook wanneer bij hoogwater de uiterwaarden overstroomd waren.

Aan de overzijde gekomen sla je voor de gewone route op de driesprong (knooppunt 15) linksaf, Oijense Benedendijk. Blijf deze volgen tot de driesprong met H. Hartbeeld in het dorp (knooppunt 18). Voor het vervolg, zie verderop.

Voor de verlengde route sla je bij knooppunt 15 rechtsaf en volgt de Oijense Benedendijk langs knooppunt 09 en 11. Bij knooppunt 12 sla je scherp linksaf, Vlierstraat. Op dit punt staat aan je rechterhand de uitzichttoren vanwaar je een mooi zicht hebt op de Hemelrijksche Waard. Dit gebied van 230 hectare is in 2017 teruggegeven aan de natuur, o.a. door het graven van nevengeulen. Hierdoor is er ruimte ‘voor de rivier’ wanneer het waterpeil in de Maas stijgt, maar tevens is een prachtig leefgebied voor vogels, vissen en amfibieën ontstaan, waarin ook de bever zich thuisvoelt. Het gebied is vrij toegankelijk voor wandelaars; houd echter de hond aan de lijn, vanwege de vogels en ook vanwege de grazende runderen!

De Vlierstraat komt bij knooppunt 14 uit op een driesprong; sla hier rechtsaf (nog steeds Vlierstraat). Sla op de T-kruising (knooppunt 19) linksaf, Bernhardweg, en volg deze tot de driesprong met H. Hartbeeld (knooppunt 18); sla hier rechtsaf.

Op de driesprong bij knooppunt 18 staan diverse monumenten. Op de hoek een rijk geornamenteerd woonhuis uit 1898 in eclectische stijl (Rijksmonument); daartegenover het oude raadhuis van Oijen (1919-1939). Even verderop aan de dijk vind je de voorganger daarvan, het kleine gemeentehuis dat dienst deed tot 1919; in dit gebouw zetelde ook het polderbestuur (vandaar de vervaagde NAP-aanduiding op de voorgevel?)

Vanaf de driesprong volg je de dijk naar knooppunt 38 (Oijense Bovendijk). Meteen rechts de voormalige N.H. Zaalkerk, een zgn. “Napoleonskerkje” uit 1810, met ernaast het kerkhof. De naam ‘Napoleon’ slaat niet op de bekende generaal, maar op diens broer Lodewijk Napoleon, van 1806-1810 koning van Holland. Door de onder de Fransen ingevoerde godsdienstvrijheid moesten de protestanten de kerken, die ze na de Tachtigjarige Oorlog in bezit hadden genomen, teruggeven aan de katholieken. Waar de protestanten zodoende zonder kerkgebouw kwamen te zitten konden zij een door de koning ondersteunde ‘subsidie’ ontvangen om een, veelal sober uitgevoerd, eigen gebedshuis te bouwen.

Blijf de dijk volgen voorbij knooppunt 53. Links het kasteel van Oijen. Een stukje geschiedenis: tot zo’n twee eeuwen geleden zou je nu nog steeds in Gelderland lopen – en dat heeft niets te maken met een verandering in de loop van de Maas. In de Middeleeuwen was Oijen een zelfstandige heerlijkheid. Maria van Brabant (1325-1399) kocht deze heerlijkheid in 1361 en liet er een kasteel bouwen. Door haar huwelijk met Reinoud III van Gelre (1333-1371) kwam het kasteel na Maria’s kinderloos overlijden in Gelderse handen; eeuwenlang bleef het een uitvalsbasis voor strooptochten in Brabant, en dus een twistappel tussen beide Hertogdommen. Ook onder de Republiek bleef Oijen deel van Gelderland, en viel dus niet in Staats-Brabant. Pas in 1814 kwam Oijen bij Brabant, en werd de gemeente Oijen en Teeffelen gevormd; deze ging in 1939 op in de gemeente Lith, die op zijn beurt in 2011 opging in de gemeente Oss.

Even voorbij het kasteel is er links hoger op de dijk een wandelpad, dat een goed uitzicht biedt over de rivier. Blijf de dijk volgen (Kasteeldijk); je bereikt Macharen; blijf bij de grasdriehoek rechtdoor lopen tot waar je vlak voor het water gedwongen bent haaks rechtsaf te slaan. Blijf het pad langs het water volgen tot bij de brug (knooppunt 22).

Het water links van je maakt deel uit van een oude Maasarm; in de jaren dertig werd ook deze bocht van de rivier afgesneden en de oude arm gedempt. In de jaren zestig werd een deel van de oude arm echter weer uitgegraven om een toegang te krijgen naar de nieuwe haven van Oss. Even verderop het sluiscomplex dat toegang geeft tot het Burgemeester Deelenkanaal, de toegangsweg naar de haven.

Sla bij knooppunt 22 linksaf, de brug over. Voorbij de brug (knooppunt 23) weer linksaf, Sluisweg. Houd op de driesprong (knooppunt 07) links aan, Tienmorgenstraat. Neem (bij knooppunt 08) de eerste weg rechts, Hoogduinsestraat. De Hoogduinsestraat loopt in de richting van de dijk. Ongeveer halverwege gaat de weg merkbaar omlaag; je loopt nu door de oude bedding van de rivier, die hoort bij de eerdergenoemde afgesneden Maasbocht. Er zijn plannen om ook hier een deel van de vroegere rivierarm weer uit te graven.

Vlak voor je de dijk bereikt zie je rechts een rechthoekig dieper gelegen veld. Dit is het oude haventje van Megen. Je steekt (bij knooppunt 29) de dijk over en loopt aan de andere kant naar beneden; onderaan kom je op een viersprong (knooppunt 28). Sla hier linksaf, Kapelstraat. Aan deze viersprong de Kapel der Zeven Weeën uit 1733 (Rijksmonument). Deze is gewijd aan de zeven lijdensmomenten uit het leven van Maria; je ziet ze afgebeeld op de glas-in-loodramen.

In Megen aangekomen zie je rechts de stellingmolen Désiré uit 1865. Sla even verderop, op het kruispunt bij knooppunt 55, rechtsaf, Walstraat. Aan het eind hiervan (knooppunt 56) sla je linksaf, Torenstraat. Op dit punt staat het laatste restant van de vroegere stadsmuren van Megen, de Gevangentoren. Bij deze toren, die inderdaad diende als gevangenis, was een van de vier stadspoorten van het stadje Megen (stadsrechten in 1357). De vestingwerken van Megen werden in 1581 ontmanteld.

In de Torenstraat passeer je links het plein met het standbeeld van Karel van Brimeu (1524-1576), graaf van Megen. Blijf rechtdoor lopen (Verlengde Torenstraat); aan het eind hiervan bereik je het uitgangspunt.

Horeca onderweg: In Nieuwe Schans, even voorbij de afslag naar het veer, een brasserie (in een voormalig gemaal). In Oijen even voorbij het dorp een Meesterbakker; bij de Protestantse kerk een theetuin; even voorbij het kasteel de Bierbrouwerij. In Megen even van de route af het gemeenschapshuis Acropolis.