Polderwandeling Oss - Lith, vanaf het station

Beschrijving

Start beschrijving: Centraal Station Oss. 

Starten vanaf Station Oss-West is ook mogelijk. Let op: als je per trein naar station Oss West reist, dan ligt knooppunt 28 (zie verderop) aan de andere kant van het spoor dan waar je uitstapt. 

Steek met de rug naar het station bij het zebrapad de Spoorlaan over en sla linksaf, Spoorlaan. Loop de spoorlaan uit en sla knoopppunt 54 rechtsaf, Molenstraat. Steek deze over en sla bij de rotonde (knooppunt 53) linksaf, Raadhuislaan. Volg deze voorbij de rotonde; steek bij het volgende kruispunt (met stoplichten, knooppunt 50) over en sla linksaf, Dr. Saal van Zwanenbergsingel. Direct voorbij de spoorwegovergang loopt een fietspad rechtsaf; volg dit langs het spoor, je komt uit op de Obrechtstraat. Houd rechts aan, ga op de T-splitsing weer rechtsaf (Palestrinastraat) en volg wederom de straat langs het spoor (Willaertstraat). Deze maakt een bocht naar links; sla vlak daarop rechtsaf en steek de drukke verkeersweg over. Aan de overzijde sla je rechtsaf, je bereikt Station Oss West (knooppunt 28).

Vanaf Station Oss West volg je het laantje langs het spoor; het spoor blijft aan je rechterhand. Je bereikt weer een verkeersweg; steek hier over naar knooppunt 52 en ga aan de andere kant rechtsaf het spoor over (fietspad langs de Heihoeksingel). Neem vervolgens bij knooppunt 53 de eerste weg links, Oostenakkerstraat.

Vanaf hier kom je in de polder; vroeger liep hier de Beerse Maas. Vanaf de Middeleeuwen liet men bij hoge rivierstanden de Maas opzettelijk overlopen, en stroomde het overtollige water vanaf Grave binnendijks ten noorden van Oss langs, om bij Den Bosch weer in de Maas te komen. Hierdoor ontstond in de overstroomde gebieden veel overlast. Rond 1830 werd getracht de doorstroom van de Beerse Maas te verbeteren: het tracé, ruwweg tussen de Hertogswetering en de huidige spoorlijn, werd rigoureus van obstakels zoals bomen ontdaan. Pas na de Maaskanalisatie van de jaren dertig was de afvoer van de rivier zover verbeterd dat de overlaat, in 1942, werd opgeheven. Alle boerderijen tussen de spoorlijn en Lith zijn pas daarna, vanaf de jaren vijftig, gebouwd; voor die tijd was de polder vrijwel leeg.  

De Oostenakkerstraat buigt van het spoor vandaan en komt uit in een bocht van de Amsteleindstraat. Blijf dezelfde richting volgen; voorbij de bocht kom je op een kruising (knooppunt 73), sla hier rechtsaf, Kruiskampstraat. Je passeert een zijstraat rechts (bij knooppunt 52); neem even verderop (knooppunt 51) de zijstraat linksaf, Kruizenbeemdweg. Deze is deels halfverhard. Aan het eind kom je, bij knooppunt 17, weer uit op de weg; sla hier rechtsaf, Kepkensdonk. Voorbij de Hertogswetering gaat deze over in de Weissestraat.

Aan het begin van de 14e eeuw verleende Hertog Jan II van Brabant toestemming tot het aanleggen van een afwateringskanaal tussen Oss en Gewande. Daarbij werd zoveel mogelijk gebruik gemaakt van nog aanwezige delen van oude Maasarmen, die door gegraven vaarten (de eigenlijke weteringen) werden verbonden. In 1326 bezegelde Hertog Jan III de oprichting van het waterschap De Hertogswetering, waarbij ook Oijen en Megen zich aansloten. Bij de Maaswerken in de jaren dertig werden niet alleen vele bochten van de rivier afgesneden, maar werd ook de Hertogswetering rechtgetrokken en verbreed. Na het sluiten van de Beerse Overlaat in 1942 werd tenslotte de Groote Wetering, waardoor tot dan toe het overtollige water uit het land van Ravenstein bij Haren op de Maas werd geloosd, aangesloten. Sindsdien verzorgt de Hertogswetering de afwatering van het gebied tussen Grave en Den Bosch.

Even voorbij de Hertogswetering zie je links het geboomte van de Lithse Kooi. Deze eendenkooi staat al vermeld op een kaart uit 1750. Door de gunstige ligging had deze kooi de grootste vangst van het Maasland. Tegenwoordig is het een natuurreservaat van Staatsbosbeheer, en niet toegankelijk. Vanouds bezaten eendenkooien het afpalingsrecht: binnen een straal van 753 meter waren verstorende werkzaamheden verboden. De naam van de boerderij aan de linkerkant herinnert nog hieraan.

Bij knooppunt 27 kruis je de drukke Gewandeweg. Blijf de Weissestraat zo'n anderhalve kilometer volgen. 

Zoals overal in Nederland staat, helaas, de weidevogelstand in dit gebied onder druk. De weidevogelgroepen uit Lith en Geffen/Maasdonk proberen, bijvoorbeeld door het markeren van nesten, bij te dragen aan het broedsucces. Ook zijn er, in samenwerking met de gebruikers van het gebied, delen aangewezen waarin met een ‘plas-dras’ beheer een hogere grondwaterstand wordt gehandhaafd; ook dit moet de weidevogels zoals kievit, grutto en wulp gunstiger leefomstandigheden bieden. Of je ook echt vogels gaat zien hangt natuurlijk af van het weer, van de tijd van het jaar enzovoort. Sta af en toe een stil, kijk rustig om je heen en wie weet word je verrast!

Niet ver vóór de vierde boerderij aan je linkerhand zie je links (knooppunt 25) een halfverhard pad; sla hier linksaf (Martenshoefstraat). Aan het eind op de T-splitsing rechtsaf (Lithergraaf, eveneens halfverhard). Bij knooppunt 13 kom je terug op de weg; sla hier linksaf (Tiendweg). Bij knooppunt 86 bereik je een T-kruising met de Hertog Janstraat. Sla hier rechtsaf voor de directe weg naar Lith via knooppunt 55, voor voortzetting van de beschrijving zie hieronder.

Als je nog een half uurtje langer door de polder wilt wandelen sla je echter linksaf, naar knooppunt 87. Loop hier voorbij en neem (bij knooppunt 88) de volgende halfverharde weg rechtsaf, Meester Huismanstraat. Deze komt weer uit op een asfaltweg, sla hier rechtsaf, Kesselsegraaf.

Blijf de Kesselsegraaf volgen tot een kruispunt van asfaltwegen; sla hier (knooppunt 59) rechtsaf, Jan van Ingenstraat. De eerste twee zijwegen van deze met bomen omzoomde straat zijn weer halfverhard, maar de derde is geasfalteerd: sla hier rechtsaf, Platerstraat. Volg deze tot de T-kruising met de Hertog Janstraat; sla hier, bij knooppunt 55, linksaf.

Vanaf knooppunt 55 bereik je de drukke verkeersweg (Mr. van Coothweg, aan je rechterhand een bushalte; de bus naar Oss vertrekt aan de rechter(polder)kant van de weg). Steek de Van Coothweg over; direct voorbij de eerste boerderij gaat het Engwijkpad rechtsaf (zie de tegel op de grond), knooppunt 54.

Langs het Engwijkpad staan een aantal monumentale boerderijen, op nummers 14, 8 en 2. Volg het Engwijkpad langs de boerderijen en, even verderop, linksaf langs de bomen. Je komt uit op de Pastoriestraat, bij de kerk. Schuin rechts voorbij de kerk het Marktplein. Aan de straatzijde hiervan ligt het eindpunt: Bushalte Markplein, nabij 5397 EV Lith.

Horeca onderweg: Zowel in het centrum van Oss als in Lith zijn meerdere gelegenheden. Verder onderweg niets, neem dus eventueel zelf iets te eten of te drinken mee.