Hertogen van Brabant

In de eeuw na Karel de Grote († 814) viel het Frankische rijk uiteen in wat later Frankrijk en Duitsland zouden worden. Binnen het Duitse Rijk bestonden weer vele kleinere gebieden waarvan de heersende graven en hertogen, hoewel formeel ondergeschikt aan de Keizer, zich zo zelfstandig mogelijk gedroegen en die probeerden hun gebied zoveel mogelijk te vergroten.

Onder deze locale heersers waren de graven van Leuven, die in de 11e eeuw hun gebied uitbreidden met de streek rond Brussel (ongeveer het huidige Waals- en Vlaams-Brabant). In de eeuw daarop verwierven zij ook het markiezaat Antwerpen (ongeveer de huidige provincies Antwerpen (België) en Noord-Brabant). Vanaf 1106 mochten zij zich zelfs Hertog noemen.

In het volgende overzicht zijn hertogen onderstreept; personen in vet kregen een straat in Oss naar zich vernoemd.

Wegens betoonde dapperheid tijdens de 3e Kruistocht door keizer Friedrich Barbarossa verheven tot Hertog van Brabant (1190-1235).

Maria was de dochter van koning Philips II Augustus van Frankrijk. Aleidis was regentes 1261-1267. Hun dochter Maria trouwde met koning Philips III van Frankrijk. Hertog 1261-1267; deed afstand wegens krankzinnigheid. Hertog 1267-1294; veroverde met de slag bij Woeringen (1288) Limburg (toendertijd het gebied tussen Luik en Aken, met het stamslot Limbourg). De laatste Limburgse erfdochter, hertogin Ermengarde, was in 1283 overleden waarna de Limburgse successieoorlog uitbrak. Hertog 1294-1312. Margaretha was de dochter van Edward I, Hertog 1312-1355. Tijdens zijn bewind werd een begin gemaakt met de aanleg van de Hertogswetering (afwateringskanaal Grave – Den Bosch). Maria was getrouwd met Reinoud III van Gelre; in 1361 kocht zij Maria van Brabant de heerlijkheid Oijen en liet daar kasteel Oijen. De Jonkers van Oss bekleedden eeuwenlang belangrijke posities in(zie Bourgondische Huis hieronder) het hertogdom. Jonker Herman van Oss b.v. werd in 1348 rentmeester van de hertog. Lange tijd bewoonden zij in Oss de Graafse Poort, het z.g. Hooghuis. Het geslacht stierf uit in 1720, met Adriaan van Oss. Hertogin 1355-1406. In 1399 verleende zij stadsrechten aan Oss. Zij was kinderloos en liet daarom Brabant na aan haar enige nicht Margaretha van Male (en via deze aan haar achterneef Anton van Bourgondië).

Bourgondische Huis

Lodewijk van Male x Margaretha van Brabant Lodewijk was tevens graaf van Vlaanderen (1346-1384).

(1330-1384) | (1323-1380)

Philips de Stoute x Margaretha van Male Philips was hertog van Bourgondië (1363-1404) en werd door zijn

(1342-1404) | (1350-1405) huwelijk graaf van Vlaanderen.

__________|______________________

| |

Jan Zonder Vrees x Margaretha van Holland |

(1361-1417) | (1363-1424) |

__________| _________|

| |

| Johanna van St. Pol x Anton x Elisabeth van Görlitz Hertog van Brabant 1406-1415; gesneuveld in de slag bij Agincourt.

| (ca 1380-1407) | (1384-1415) (1390-1451) Elisabeth was erfgename van Luxemburg; in 1443 stond zij dit (tegen

| _|______________ een jaargeld) af aan Philips de Goede

| | |

| Philips van St. Pol | Hertog van Brabant 1427-1430.

| (1404-1430) |

|__________ | Hertog van Brabant 1415-1427; slapjanus.

| Jacoba van Beieren x Jan IV Jacoba was gravin van Holland 1417-1433, en moest dit gebied toen

| (1401-1436) (1403-1427) na lange strijd afstaan aan Philips de Goede.

Philips de Goede x Isabella van Portugal Hertog van Bourgondië 1419-1467; door erfenis van zijn oom Anton

(1396-1467) | (1397-1472) hertog van Brabant 1430-1467. Ook graaf van Holland, Vlaanderen etc.

Karel de Stoute x Isabella van Bourbon Hertog van Bourgondië 1467-1477; hertog van Brabant 1467-1477.

(1433-1477) | (1436-1465) Gesneuveld bij Nancy, waarop Bourgondië verloren ging aan Frankrijk.

Maria van Bourgondië Hertogin van Brabant 1477-1482. Door haar huwelijk met Maximiliaan

(1457-1482) van Oostenrijk kwam Brabant (en de rest van de Bourgondische

Nederlanden) aan het huis Habsburg (zie hieronder).

Habsburgse Huis

Maria van Bourgondië x Maximiliaan van Oostenrijk Rooms-Duits Keizer 1493-1519; hertog (regent) van Brabant 1482-

| (1459-1519) 1487. Hij stamde uit het huis Habsburg, een adellijk geslacht dat

| oorspronkelijk afkomstig was uit het huidige Zwitserland.

Johanna van Castilië x Philips de Schone Hertog van Brabant 1487-1506.

(1479-1555) | (1478-1506)

Karel V x Isabella van Portugal Rooms-Duits Keizer 1519-1555; hertog van Brabant 1506-1555. Deed

(1500-1558) | (1503-1539) afstand.

Philips II x Elisabeth van Valois Koning van Spanje etc. 1555-1598; hertog van Brabant 1555-1598.

(1527-1598) | (1545-1568)

| Aartshertog Albrecht was landvoogd van de Spaanse Nederlanden

Albrecht van Oostenrijk x Isabella Clara Eugenia 1598-1621; hij verloor de slag bij Nieuwpoort (1600) tegen prins

(1559-1621) van Spanje Maurits. Aartshertogin Isabella was landvoogdes 1621-1633; naar haar is

(1566-1633) het voormalig fort Isabella (tussen Den Bosch en Vught) genoemd.

Met de Vrede van Munster (1648) kwam Noord-Brabant (als Staats-Brabant) aan de Republiek der Nederlanden en verviel de titel van Hertog hier definitief. In de Spaanse (later Oostenrijkse) Nederlanden werd de titel door diverse vorsten gevoerd (bv door keizerin Maria Theresia van Oostenrijk). Tegenwoordig wordt de titel ‘hertog(in) van Brabant’ nog gevoerd door de kroonprins(es) van het Belgisch koningshuis.