50 jaar archeologie Oss & Leiden
De band tussen Oss en de Universiteit Leiden (Faculteit der Archeologie) bestaat 50 jaar. In 1974 was de eerste opgraving door de Universiteit van Leiden in Oss. Sinds die tijd heeft de universiteit veel onderzoek in Oss uitgevoerd. Ook de afgelopen jaren kwamen honderden studenten naar Oss om praktijkervaring op te doen. Hierdoor is een groot aaneengesloten gebied in Oss opgegraven, waardoor we veel kennis hebben gekregen over het verleden. Dit is niet alleen uniek in Nederland, maar zelfs in heel Noordwest-Europa.
Bovendien zijn in Oss bijzondere vondsten gedaan van nationaal belang, zoals het Vorstengraf en het kromgebogen zwaard en de Romeinse tempel van Kessel. De samenwerking met Osse amateurarcheologen is ook uniek. Ossenaren omarmen steeds meer hun archeologische verleden. We zijn dol op ons zwaard en op de vorst van Oss; archeologie hoort bij de identiteit van Oss.
Dit alles vieren we met activiteiten bij de Fieldschool met de studenten uit Leiden, een avond over archeologie in verleden, heden en toekomst in De Groene Engel, een toneelstuk van Stichting Oss Cultureel, vitrines door heel Oss met archeologische vondsten en nog veel meer.
Toneelvoorstelling de Vorst van Oss
Stichting Oss Cultureel maakt ieder jaar één grote theaterproductie. Dit jaar is de theaterproductie van Oss Cultureel geïnspireerd op de Osse Vorstengraven. Een eigentijds verhaal over het belang van archeologie én de weg naar de toekomst, over het gemis van dierbaren en de kracht van herinneringen.
Naar activiteitenagenda
Archeologievitrine in ’t Hageltje
Eind mei is in Zorgbuurthuis ’t Hageltje in Oss een vitrine met archeologische vondsten onthuld. Dit is niet zomaar een vitrine, het is een eerste element van een prikkelende pop-up-expositie op onverwachte plekken in de gemeente. Museum Jan Cunen maakt deze expositie, onder de noemer Casa Curiossa, met het prijzengeld van de VriendenLoterij Museumprijs. Ook is deze vitrine onderdeel van de viering van 50 jaar archeologie in Oss. De vitrine en tekstbord zijn vormgegeven in dezelfde stijl als de historische expositie in het museum, door vormgever Rudolf Das.
In de vitrine liggen vondsten uit de directe omgeving van ‘t Hageltje. Iedereen kan de vitrine komen bekijken. Wel even aanbellen bij de linker ingang van ‘t Hageltje, Hagelkruisstraat 19 in Oss.
Afbeelding: De vitrine in ’t Hageltje werd op 31 mei onthuld door museumdirecteur Herman Tibosch, erfgoedwethouder Sidney van den Bergh en archeoloog Marie-France van Oorsouw.. Foto: Martine Eerelman, gemeente Oss.
Congres archeologie
Afsluiter themajaar
Op 29 november is er een congres over archeologie in Oss in het gemeentehuis. Dit is de afsluiter van het thema 50 jaar archeologie. Het congres wordt georganiseerd door de Universiteit Leiden, gemeente Oss en de Stichting Metaaltijdendag. Zet de datum alvast in je agenda! Het programma en de manier van aanmelden volgt binnenkort.
-
50 jaar archeologie in het nieuws
50 jaar archeologie in het nieuws
Op Kliknieuws Regio Oss komt elke maand een nieuwsartikel over 50 jaar archeologie in de gemeente Oss. We hebben alle artikelen voor je op een rij gezet.
Naar nieuwsartikelen
-
Interviews Universiteit Leiden
Interviews Universiteit Leiden
Universiteit Leiden plaatst elke maand een interessant interview online. Wil je op de hoogte blijven? Kom dan regelmatig terug en neem een kijkje op de website van Universiteit Leiden.
Naar Universiteit Leiden
Terugblik: Fieldschool Leiden
Leiden komt naar Oss: de Fieldschool
In april en mei kwamen 120 eerstejaars studenten naar Oss om het opgraven in de praktijk te leren. Dit is de jaarlijkse Fieldschool van de Universiteit Leiden. Ze organiseerden ook een open dag, waar 250 mensen op af kwamen. Er waren rondleidingen en kinderactiviteiten, mensen konden meegraven en hun eigen vondsten laten onderzoeken. Lees het interview met Arjan Louwen in Regio Oss.
Lees het interview
Terugblik: Samen graven in de Ruwaard
Tijdens de Nationale Archeologiedagen, op 15 en 16 juni, vond in Oss het project 'Samen graven in de Ruwaard' plaats. Hierbij konden geïnteresseerden samen met archeologen een putje van 1 bij 1 meter graven. Er zijn tien putjes gegraven. Alles ging volgens de regels van een officiële archeologische opgraving. Zo’n 60 mensen deden hier aan mee; jong en oud. Het was voor hen een mooie kennismaking met de archeologie.
Het startpunt van dit bijzondere project was NME-centrum De Elzenhoek. Hier waren ook activiteiten voor kinderen door studenten van de Universiteit Leiden. Ook was er een speurtocht langs de tien putjes. Drie putjes lagen langs de route van de wandelaars van de Maasdijk en trokken daardoor extra veel bekijks.
Er werd van alles gevonden: een vuurstenen werktuigje, scherven van aardewerk, een muntje uit de negentiende eeuw, resten van een oude muur. Maar er kwamen ook veel hedendaagse dingen naar boven, zoals chipszakjes en delen van blikjes. De vondsten worden later onderzocht, vastgelegd en tentoongesteld in de Ruwaard.
Podcast OsseSchouders
De viering van 50 jaar archeologie is een van de onderdelen van het gemeentelijke themajaar OsseSchouders. De andere thema’s zijn: 80 jaar bevrijding, 625 jaar Stad en Stad met Toekomst. Over elk van deze thema’s wordt een podcast gemaakt. De eerste podcast is te beluisteren en gaat over het belang van 50 jaar archeologie in Oss.
Het is een gesprek met vier gasten: erfgoedwethouder Sidney van den Bergh, gemeentelijk archeoloog Mijke Peeters, archeoloog en universitair docent Richard Jansen en lokale archeoloog Peter van Nistelrooij. De podcast staat ook op Spotify en ITunes. Je kunt zoeken op de term OsseSchouders (zonder spatie).
Naar Podcast Zoeker
Fiets- en wandelroutes - Bij Stadsarchief Oss kun je de route Tempels langs de Maas verkrijgen
-
Fietsroutes Oss Noord en Zuid
Fietsroutes Oss Noord en Zuid
Studenten Archeologie maakten rondom het thema archeologie fietsroutes die je meenemen in het verleden.
-
Fietsroute Tempels langs de Maas
Fietsroute Tempels langs de Maas
Met de Romeinse fietsroute 'Tempels langs de Maas' reis je via een 47 kilometer lange route terug naar het Romeinse verleden via een app en informatieborden.
-
Brabant Vertelt
Brabant Vertelt
Laat je verrassen door archeologische opgravingen zoals de ‘Paalgraven’, urnenvelden, brons depots en het ‘Vorstengraf’ van de vorst van Oss.
-
Thema leskisten
Thema leskisten
Bij het Stadsarchief Oss kunnen scholen gratis leskisten lenen over het leven in de Ijzertijd, over archeologie en het zwaard van Oss (voor de groepen 5 en 6) en de Romeinse tijd (voor de groepen 6 t/m 8 en de brugklas).
Naar het Stadsarchief
-
Lego Stop Motion filmpjes
Lego Stop Motion filmpjes
Wil je in een idee krijgen over het ontstaan van het Vorstengraf of de massaslachting van Caesars troepenmacht? Bekijk dan de stop motion legofilmpjes van Ossenaar Dennis Beelen.
Bekijk de legovideo's
Duik verder in het verleden
Publiekspublicaties:
In samenwerking met de gemeente Oss en het Stadsarchief zijn er drie publiekspublicaties over archeologie in Oss verschenen:
- De Vorstengraven van Oss. Verhalen over Vroege IJzertijd Vorsten (Jansen, 2023). De grafheuvels van Vorstengraf en Zevenbergen vormden een belangrijke plaats in het (dagelijkse) leven van de brons- en ijzertijdbewoners (2000-500 v. Chr.). In deze nieuwste Ossensia wordt niet alleen ingegaan op de beroemde ‘ijzertijdvorsten’ die hier begraven lagen maar ook op hun tijdgenoten. Wie waren zij? En waarom hebben zij de kostbare en betekenisvolle objecten voorgoed in de grond gestopt en niet gehouden?
- Huys tot Oss. Het kasteel van Oss teruggevonden (Spanjaard, P, 2021). Al in 1994 is het kasteel van Oss bij het huidige Burchtplein teruggevonden. Nu, iets meer dan 25 jaar later, beschrijft historicus Paul Spanjaard de ontdekking van het kasteel, de vondsten, zijn bijzondere geschiedenis en wat er nog van resteert in ‘Huys tot Osse’, het Kasteel van Oss teruggevonden. Het verhaal is opgenomen in de Ossensia-reeks, waarin de verhalen over de geschiedenis van Oss samenkomen. Verkrijgbaar voor € 12,50 bij boekhandel Derijks en Stadsarchief Oss.
- Onder Oss. Een archeologisch verhaal: 45 jaar archeologie in Oss (Jansen en van Ginkel, 2019). In Oss wordt al tientallen jaren archeologisch onderzoek uitgevoerd. Oss vormt daarmee het toneel van een van de grootste opgravingsprojecten in Nederland. De grote hoeveelheid sporen en vondsten die onder Oss zijn gevonden, vormen de basis voor een uniek archeologisch verhaal. Dit verhaal is in deze mooie publieksversie tot leven gebracht. Verkrijgbaar voor € 12,50 bij boekhandel Derijks en Stadsarchief Oss.
